Konjenital müsküler tortikollis doğumda veya hemen sonrasında ortaya çıkan boyunda başın bir omuza eğilimli durduğu görünüme verilen bir isimdir. En sık olarak sternokleiodomastoid adı verilen boyun kaslarında meydana gelen ve kasların kalınlaşıp kısalması ile kendini belli eden doğumsal bir hastalıktır. Nedenleri uterus içinde başın anormal pozisyonda olması, doğum travması, sternokleidomastoid kasının dolaşım bozukluğu ve kas içine kanamadır. Çocukta boyun yan tarafındaki kas içinde hassas olmayan sert bir kitle ele gelebilir. Baş lezyon tarafına, yüz ise karşıt tarafa döner.
Bu operasyon genel anestezi altında ve çocuk cerrahisi uzmanı tarafından ameliyathanede gerçekleştirilir. Boyun sağ tarafından yaklaşık 4-5 cm’lik bir kesi yapılır. Gerginliğe neden olan sternokleidomastoid kası ve derin boyun fasyaları (zarları) kesilir.
İşlemden sonra boyundaki eğrilik düzelir, ancak yüzdeki şekil bozukluğu ya normale dönmez ya da normale dönmesi için 15-20 yıl gibi bir süre geçmesi gerekebilir.
Bu hastalığın tedavisinde ilk aşamada pasif germe hareketleri ile boyun egzersizleri yapılır, bu şekilde hastaların %80-97’si ameliyata gerek kalmadan düzelir. Ancak hasta bir yaşına geldiği halde boyun kaslarındaki sertlik hala geçmemişse, yaştan bağımsız olarak yüzde asimetri oluşmuş hastalarda ve 1 yaşından sonra başvuran her hastada ameliyat ile bu kasın kesilmesi gerekebilir.
Operasyonun süresi tahmini olarak 30-60 dakikadır, başarı şansı 4 yaşından önce olan çocuklarda oldukça yüksek olmak üzere %97’lere kadar çıkmaktadır.
Ameliyat sonrası hastaların uygun bir süre fizik tedavi programına alınması ve boyunluk kullanması gerekebilir.
Zamanında opere edilmeyen hastalarda plagiosefali adı verilen düz kafa sendromu, hemihipertofi adı verilen vücudun orantısız büyümesi, şaşılık ve skolyoz adı verilen omurga eğrilikleri meydana gelebilir.
